تقسیم بندی درجه حرارت بدنه – TEMPERATURE CLASS یا رده حرارتی

  تقسیم بندی درجه حرارت بدنه – TEMPERATURE CLASS یا رده حرارتی

سازمان IEC در نشریه IEC 79-8 بیشترین درجه حرارت مجاز بدنه تجهیزات برقی را به شش گروه تقسیم بندی کرده و با حروف T1 تا T6  علامت گذاری نموده است.حروف مزبور که TEMPERATURE CLASS یا رده حرارتی، نامیده می شوند بایستی همراه با علامت گذاری دستگاهها که فوقا” اشاره شد در روی تجهیزات برقی و ادوات کنترل حک گردند.

T1 یعنی هیچ قسمت از بدنه یک دستگاه برقی تحت هر شرایطی اعم از جریان راه اندازی، اضافه جریان های محتمل و یا بوز معایبی از قبیل اتصال کوتاه، از 450 درجه سانتیگراد گرمتر نخواهد شد و یا به عبارتی دیگر حداکثرتا 450 درجه گرم می شود و به همین ترتیب T2 تا 300 درجه، T3 تا 200 درجه، T4 تا 135 درجه،  T5 تا 100 درجه و T6 تا 85 درجه.

درجه حرارت دستگاهها که T1 تا  T6 انتخاب می شوند بایستی همیشه کمتر از درجه حرارتی باشد که گازهای موجود در فضای اطراف آن خودبخود مشتعل می شوند.

درجه حرارت اشتعال گازها که IEC آن را IGNITION TEMPERATURE نامیده است، برای اکثر هیدروکربن های موجود در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی بیشتر از 200 درجه سانتیگراد است، در نتیجه انتخاب T3 به عنوان رده حرارتی یا TEMPERATURE CLASS برای قسمت اعظم تجهیزات برقی در صنایع مزبور مناسب خواهد بود.

درواحدهایی که به جز هیدروکربن مواد دیگری مورد استفاده قرار می گیرند، همانطوری که در مثالهای زیر ملاحظه می شود، TEMPERATURE CLASS یا رده حرارتی تجهیزات می باید مطابق با درجه حرارت اشتعال مواد مورد نظر انتخاب شوند. درجه حرارت اشتعال تعدادی از مواد آتش زا در نشریه IEC 79-4 مندرج است. (نماینده کشور ایران در تهیه این نشریه حضور داشته است.) جدول پیوست درجه حرارت اشتعال تعدادی از مواد مشتعل شونده را که برخی از آنها در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی موجود هستند نشان می دهد. این اطلاعات از منابع مختلف از آن جمله IEC 79-4A و NFPA 497 استخراج گردیده است.

درجه حرارت اشتعال تعیین شده توسط (NATIONAL FIRE PRITECTION ASSOCIATION) NFPA عموما” اندکی کمتر از درجه حرارتی است که سازمان IECتعیین نموده و لذا با توجه به اینکه نشریه IEC فقط تعداد قلیلی از مواد آتش زا را مورد آزمایش قرار داده است مراجعه به اطلاعات NFPA توصیه می گردد.

توضیح : توجه شود که اگر مواد قابل اشتعال تا حد (IGNITION TEMPERATURE ) یا درجه حرارت اشتعال خود که در جدول پیوست ارائه گردیده گرم شوند، بدون وجود شعله و یا جرقه خودبخود مشتعل می گردند. در صورت وجود شعله یا جرقه مسئله متفاوت خواهد بود، زیرا گازها به آسانی مشتعل می شوند و مایعات نیز در درجه حرارتی که اندکی بیش از FLASH POINT یا نقطه اشتعال آنها باشد مشتعل می گردند.

به عنوان مثال درجه حرارت اشتعال بنزین با اکتان 60 حدود 280 درجه سانتیگراد می باشد، در حالی که  نقطه اشتعال آن -43 درجه سانتیگراد است. بنابراین بنزین در حرارت 280 درجه خودبخود مشتعل می شود در حالی که توسط جرقه یا شعله در -43 درجه نیز مشتعل خواهد شد.

مثال 1 : اگر در فضایی که ZONE 1 تشخیص داده شده گاز بوتان وجود داشته، با توجه به اینکه گاز بوتان جزو گروه گازی GROUP IIA می باشد، دستگاه برقی مورد استفاده در این فضا از نوع Exd IIA انتخاب شود. گاز بوتان در درجه حرارت 287 درجه سانتیگراد مشتعل می شود بنابراین درجه حرارت دستگاه برقی در چنین فضایی تحت هر شرایطی باید کمتر از 287 درجه باشد که مطابقت با T3 خواهد داشت. بنابراین دستگاه مزبور می باید از نوع Exd IA T3 انتخاب گردد. (T3 = 200C)

مثال 2 : در فضای طبقه بندی شده از نوع ZONE  1 GROUP IIA که در آن اسید الدئید وجود دارد تجهیزات برقی باید از نوع Exd IIA T4 انتخاب شوند. انتخاب به این دلیل است که اسید الدئید در درجه حرارت 175 درجه خودبخود مشتعل می شود. ( T4 = 135C )

مثال 3 : در فضایی که ZONE 1 GROUP 11A طبقه بندی شده آمین از نوع تری متیل آمین استفاده می شود. این ماده در درجه حرارت 190 درجه سانتیگراد مشتعل می گردد، بنابراین تجهیزات برقی قابل استفاده در چنین فضایی می باید از نوع Exd IIA T4 انتخاب شوند. (T4= 135C )

مثال 4 : در صورتی که در فضای طبقه بندی شده از نوع ZONE 1 GROUP IIC که در آن دی سولفید کربن وجود دارد دستگاه برقی نصب می گردد، دستگاه مزبور بایستی از نوع Exd IIC T6 انتخاب شود، زیرا دی سولفید کربن در 90 درجه سانتیگراد مشتعل می شود و دستگاه انتخاب شده نباید تحت هیچ شرایطی تا 90 درجه گرم شود. (T6 = 85C )